Zgłoszono przypadki przedawkowania, w tym śmiertelnego, wskutek błędnego codziennego przyjmowania metotreksatu doustnie, zamiast stosowania raz/tydz. W tych przypadkach zwykle zgłaszanymi objawami były reakcje hematologiczne i ze strony przewodu pokarmowego. Toksyczność metotreksatu wpływa przede wszystkim na narządy krwiotwórcze. Folinian wapnia skutecznie neutralizuje bezpośredni toksyczny wpływ metotreksatu na hematopoezę. W ciągu godziny po podaniu metotreksatu należy rozpocząć pozajelitowe podawanie folinianu wapnia. Dawka folinianu wapnia powinna być co najmniej tak samo duża, jak dawka metotreksatu otrzymana przez pacjenta. Objawy przedawkowania są przeważnie takie same jak działania niepożądane, tylko silniejsze. Znaczne przedawkowanie wymaga nawodnienia pacjenta i alkalizacji moczu, aby zapobiec wytrącaniu się metotreksatu i/lub jego metabolitów w kanalikach nerkowych. Stwierdzono, że hemodializa lub dializa otrzewnowa nie wpływają na eliminację metotreksatu. Uzyskano natomiast skuteczny klirens metotreksatu w badaniu, w którym zastosowano przerywaną hemodializę z użyciem dializatora wysokoprzepływowego. Dla ustalenia dawki folinianu wapnia i czasu trwania leczenia istotne znaczenie ma obserwacja zmian stężenia metotreksatu w surowicy. Postępowanie zaradcze dla przedawkowania metotreksatu może zostać przerwane, gdy stężenie metotreksatu osiągnie wartość poniżej 5×10-8 M.
Trexan dawkowanie
Jednorazowe dawki dzienne nie przekraczające 30 mg/m2 powierzchni ciała stosowane nie dłużej niż przez kolejne 5 dni. Następnie zalecana jest przerwa przynajmniej 2 tyg. niezbędna do przywrócenia prawidłowej czynności szpiku kostnego.
Trexan przeciwskazania
Uszkodzenie wątroby, nerek lub szpiku kostnego (jeżeli jednak korzyści uzasadniają podjęcie ryzyka preparat może być podawany w małych dawkach).
Trexan w ciąży
Cytostatyki nie mogą być podawane w okresie ciąży, zwłaszcza w I trymestrze zanim nie dokona się oceny konieczności zastosowania ich u matki w zestawieniu ze związanym z tym ryzykiem dla płodu. Preparat w dawkach terapeutycznych nie powinien stanowić zagrożenia dla karmionego dziecka, natomiast przy dużych dawkach może być niebezpieczny.
Ciąża – trymestr 1 – Kategoria X
Badania przeprowadzone na zwierzętach lub u ludzi wykazały nieprawidłowości płodu w wyniku stosowania danego leku bądź istnieją dowody na niekorzystne działanie leku na płód ludzki i ryzyko zdecydowanie przewyższa potencjalne korzyści z jego zastosowania.
Ciąża – trymestr 2 – Kategoria X
Badania przeprowadzone na zwierzętach lub u ludzi wykazały nieprawidłowości płodu w wyniku stosowania danego leku bądź istnieją dowody na niekorzystne działanie leku na płód ludzki i ryzyko zdecydowanie przewyższa potencjalne korzyści z jego zastosowania.
Ciąża – trymestr 3 – Kategoria X
Badania przeprowadzone na zwierzętach lub u ludzi wykazały nieprawidłowości płodu w wyniku stosowania danego leku bądź istnieją dowody na niekorzystne działanie leku na płód ludzki i ryzyko zdecydowanie przewyższa potencjalne korzyści z jego zastosowania.
Trexan skutki uboczne
Leukopenia, trombocytopenia (zazwyczaj odwracalne). W rzadkich przypadkach może nastąpić zgon po dużych dawkach metotreksatu na skutek uszkodzenia szpiku kostnego. Rzadko nudności i wymioty, także zapalenie jamy ustnej i odczyny skórne. Obserwowano toksyczne uszkodzenie wątroby (towarzyszące przewlekłym schorzeniom wątroby), uszkodzenie nerek (zwłaszcza przy dużych dawkach leku, gdy upośledzone jest wydalanie a pH niskie). Przy długotrwałym leczeniu mogą wystąpić przemijające nacieki eozynofilowe w płucach lub śródmiąższowe zwłóknienia płuc oporne na leczenie.
Trexan działanie i stosowanie
Metotreksat jest antagonistą kwasu foliowego. Działa głównie poprzez zahamowanie syntezy DNA, a także pośrednie hamowanie syntezy RNA i białek. Jego główne działanie skierowane jest na fazę S cyklu komórkowego. Działa bardzo toksycznie na komórki dzielące się. Wchłania się prawie całkowicie z przewodu pokarmowego przy dawkach do 30 mg/m2, przenikanie do płynu mózgowo-rdzeniowego następuje powoli. Wydalanie następuje głównie przez nerki w tym 41% w formie nie zmienionej, a 90% dawki w ciągu 24 h.
Trexan a karmienie piersią
Lek może przenikać do mleka kobiet karmiących piersią.